Bouwen zonder toestemming onder de Omgevingswet  

Het stelsel van kwaliteitsborging voor de bouw (Wkb) dat geïntroduceerd is in de Omgevingswet brengt veranderingen met zich mee voor bouwprojecten - ook voor bouwen zonder voorafgaande toestemming van het bevoegde gezag. Wanneer een bouwwerk zonder bouwmelding wordt gerealiseerd, moet het alsnog gelegaliseerd worden. Dit was voor de Wkb al het geval, maar de manier waarop dit gebeurt is veranderd. We gaan er in dit voorbeeld vanuit dat de vergunning voor de Omgevingsplanactiviteit wel verleend is. 

Voorheen kon een bouwwerk dat zonder toestemming gebouwd werd, achteraf worden gelegaliseerd door alsnog een vergunning aan te vragen. Sinds de invoering van de Wkb is dat voor bouwwerken binnen gevolgklasse 1 niet langer mogelijk. In plaats daarvan moet degene die zonder voorafgaande toestemming gebouwd heeft een kwaliteitsborger inschakelen. Deze kwaliteitsborger beoordeelt op basis van de beschikbare informatie of hij een verklaring kan afgeven over de bouwkwaliteit van het bouwwerk.

De kwaliteitsborger speelt een cruciale rol in het proces van legalisatie. Hij beoordeelt of het bouwwerk voldoet aan de bouwtechnische eisen en of een verklaring kan worden afgegeven. Pas wanneer blijkt dat de kwaliteitsborger geen verklaring kan verstrekken, wordt het bevoegd gezag ingeschakeld. Dit betekent dat de verantwoordelijkheid in eerste instantie bij de bouwer ligt: hij moet samen met de kwaliteitsborger tot een oplossing komen. 

Voor aannemers betekent dit dat zij zich bewust moeten zijn van de nieuwe werkwijze. Wanneer zij geconfronteerd worden met een bouwwerk dat zonder toestemming is gebouwd, kunnen zij de opdrachtgever adviseren om direct een kwaliteitsborger in te schakelen. Dit voorkomt vertragingen en mogelijke handhavingsmaatregelen van het bevoegd gezag. 

Bouwen zonder voorafgaande toestemming onder de Omgevingswet vereist een andere aanpak dan voorheen. De kwaliteitsborger is nu de sleutel tot legalisatie voor bouwwerken die onder gevolgklasse 1 vallen en een vergunning achteraf aanvragen is geen optie meer. Aannemers doen er goed aan om hun opdrachtgevers hierover te informeren en samen te werken met kwaliteitsborgers om problemen te voorkomen.